بررسی پریدوتیت های گوشته ملانژ افیولیتی سورک (استان یزد، ایران)

افیولیت ملانژ سورک به صورت نواری باریک در محدوده غربی استان یزد، حد فاصل حاشیه جنوب غربی پهنه ایران مرکزی و کمربند ماگمایی ارومیه- دختر و در امتداد گسل نائین- دهشیر- بافت قرار دارد. واحدهای سنگی این افیولیت ملانژ شامل پریدوتیت های گوشته، گابرو، دایک های دیابازی، کوارتز آندزیت، داسیت، سرپانتینیت، لیستونیت، رودینگیت، چرت و سنگ آهک های کرتاسه بالایی است. بر اساس بررسی های پتروگرافی و شیمی کانی های اصلی پریدوتیت های گوشته، ذوب نامتجانس ارتوپیروکسن ها و تشکیل الیوین های جایگزینی، بالا بودن مقدار cr# کروم اسپینل در هارزبورگیت ها و دونیت ها و وجود آمفیبول پارگاسیت در لرزولیت های این افیولیت، بر اثر واکنش مذاب/ سنگ دیواره بوده است. منشأ این مذاب از صفحه اقیانوسی فرو رونده، در یک پهنه فرورانش، است که با کاهش دمای ذوب لیتوسفر گوشته ای که در بالای آن قرار دارد باعث واکنش گسترده مذاب صعود کننده با سنگ دیواره می شود. بنابراین، پریدوتیت های این افیولیت ملانژ شامل لرزولیت و بیشتر هارزبورگیت و دونیت هستند. این افیولیت از نوع هارزبورگیتی (hot) بوده و دارای ویژگی های افیولیت های مناطق پهنه بالای فرورانش (افیولیت های محیط های پشت کمان) است.